Hücrelerin, düzensiz bir şekilde bölünüp, çoğalmaya başlamasına kanser denir. Kanser habis (kötü) urları oluşturur. Bunlara tümör adı verilir. Kanser türleri çeşitlidir. Hücrelerin kontrolsüz bölünüp çoğalmaları devam ettiği sürece kanser ilerler. Vücudumuzda, herhangi bir doku ve organda oluşabilir. Kanser, zaman içinde çevre doku ve organlara yayılım gösterip zarar vermeye başlayabilir.
Normalde organ ve dokularımızdaki hücreler, düzenli bir şekilde büyüyüp çoğalarak yeni hücreleri meydana getirirler. Yeni oluşan hücreler, yaşlanır ya da zarar görüp ölürler. Yerine yeni hücreler oluşur ve bu döngü böyle devam eder. Bu döngünün bozulması kanser hücrelerinin oluşmasına neden olur. Bu durumda zarar gören ve yaşlanıp ölmesi gereken hücreler yaşamaya devam eder. İhtiyaç duyulmayan yeni hücreler oluşur ve hızla çoğalırlar. Bazı yumrular meydana gelir. Bunlar tümördür. Tümörlerin çoğu katıdır. İyi huylu ve kötü huylu olarak ikiye ayrılırlar.
İyi Huylu (benign) ve Kötü Huylu (malign) Tümör Nedir?
Büyük tümörler genelde iyi huylu (benign) olurlar. Vücuttan çıkarıldıklarında, bulundukları bölgede yeniden oluşum sağlamazlar ve çevre organ ve dokulara yayılım gösterme ihtimali düşüktür. Kötü huylu tümörler ise çıkarıldıkları bölgede yeniden oluşabilirler; çevre organ ve dokulara yayılırlar. Bir tümörün benign mi malign mi olduğunu saptamak için tümörden bir örnek alınarak ya da tümör tamamen çıkarılarak patoloji laboratuvarlarında incelenir.
Metastaz Nedir?
Vücudumuzda kanserin başladığı yerden başka bir yere yayılım yapmasına metastaz denir. Metastaz ile kanser ölümleri artar. Metastaza uğrayan bölgede oluşmuş kanser hücreleri (metastatik) mikroskopta, orijinal kanser hücreleri ile aynı görüntüye sahiptir.
Kanserin Belirtileri Nelerdir ve Tanısı Nasıl Konur?
Belirtiler, kanserin türüne, evresine, oluştuğu dokuya veya organa, metastazına bağlı olarak değişiklik gösterir. Halsizlik ve yorgunluk, nedeni bilinmeyen ateş ve gece terlemeleri, cilt altında hissedilen şişlikler, hızlı seyreden kilo artışı ve kilo kaybı, kalıcı kas ve eklem ağrıları, cilt rengindeki değişiklikler, kalıcı öksürük ve nefes darlığı gibi rahatsızlıklar kanser düşündürebilir. Ancak kanser tanısı, yapılan detaylı muayene ve önemli tetkikler sonucu konulabilir.
Tümörden (şüpheli dokudan) bir örnek alınarak patoloji laboratuvarlarına gönderilir ve detaylı teknikler ile bir uzman tarafından incelenir. Bu örnek alma işlemi Biyopsi yöntemi ile yapılır. Biyopsi, kanserin teşhis edilebilmesi ve sınıflandırılabilmesi için oldukça önemlidir. Örnek parça incelendiğinde, kanser hücresinin varlığı ve yayılımı saptanır. Kanser tanısı koymada başka yöntemlerden de yararlanılabilir. Bunlardan biri radyolojik incelemedir.
Kanser Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kanser tedavisi zor bir tedavidir ve ilk uygulanan tedavi yöntemi birinci basamak tedavidir. Sonrasında ise adjuvan tedavi uygulanır. Tümörlü dokuyu çıkarmak için yapılan cerrahi, her kanser için uygun değildir. Tedavi yöntemine Bir Onkoloji Uzmanı karar verir.
Kemoterapi, kanser tedavisinde akla gelen ilk tedavi yöntemidir. Kanser hücrelerine savaş açarak, onları yok etmek ve çoğalmalarını engellemek için ilaçların kullanıldığı bir tedavidir. Kemoterapi ilaçları oldukça ağır ilaçlardır. Hap olarak ya da serumla damar yolundan vücuda verilerek uygulanan kemoterapinin, bazı yan etkileri bulunur. Kanserle mücadelede bir tedavi yöntemi de radyoterapidir. Radyoterapi, bazen kemoterapi ile birlikte uygulanır.