Sıradağlar, nemli havanın belirli bölgelere ulaşmasını engelleyerek çöller oluşturabilir. ‘Yağmur gölgesi’ etkisi olarak bilinen bu fenomen, Mojave, Gobi ve Atacama çölleri de dahil olmak üzere birçok kurak arazinin oluşumunda rol oynamıştır.
Peki Çöller Nasıl Oluşur?
1. Buharlaşma ile
Güneş tarafından ısıtılan su, okyanuslardan ve diğer su kütlelerinden buharlaşarak atmosfere su buharı olarak girerek bulutları oluşturur. Bu sıcak, nemli hava rüzgarlar tarafından iç kısımlara doğru süpürülür.
2. Yukarı esen rüzgarlar ile
Hakim rüzgar bir dağ silsilesinden geçerse, ılık, nemli hava yukarı doğru zorlanır. Yükseldikçe genişler ve soğur. Daha soğuk hava o kadar nem taşıyamadığı için su yoğunlaşır, yağmur veya kar olarak düşer. Bu orografik yağış olarak bilinir ve tipik olarak dağın rüzgara karşı tarafında yemyeşil bitki örtüsünü destekler.
3. Sıcak havanın aşağıya inmesi ile
Nemden arındırılmış serin ve kuru hava, dağ silsilesinin diğer tarafına geçer ve alçaldıkça yeniden ısınır. Aralığın bu tarafında, nem eksikliği bulut oluşumunu önleyerek genellikle “yağmur gölgesi” olarak adlandırılan kuru bir alan yaratır.
4. Düşük nem oranı ile
Yıllık yağış miktarı 250 mm’nin altında olan bir bölge resmi olarak çöl olarak sınıflandırılır. Bitki örtüsü olmadan, herhangi bir toprak veya organik madde rüzgarlar tarafından süpürülür ve genellikle geride kum ve kayalar bırakır. Düşük nem aynı zamanda Güneş parlarken aşırı derecede ısınabileceği, ancak geceleri çok soğuk olabileceği anlamına gelir.