İngilizce kaynaklarda which ve that kullanımına sıkça rastlarız. Peki bu ifadeler ne işe yarar? Which ve that hangi durumlarda kullanılır? Bu soruların cevabını aşağıda bulmanız mümkündür.
Which ve that, “relative clause” olarak adlandırılan bir cümle ögesi grubuna dahildir. Bu sebeple which ve that kullanımını detaylı bir şekilde öğrenebilmek için öncelikle bu kavramın ne anlama geldiğini öğrenmemiz gerekir.
Relative Clause Nedir?
Relative Clause, Türkçe’de “sıfat tümcesi” anlamına gelir. Relative Clause tek başına bir cümle işlevi görmez, bir cümlede bir ismi tanımlayan yan tümcelerdir. Relative Clause’da yan cümleyi ana cümleye bağlayan sözcüklere “relative pronoun” denir. Cümlenin öznesini, nesnesini veya iyelik eklerini tanımlarken farklı “relative clause” kullanılır. Cümlenin dilbilgisi açısından eksiksiz ve kusursuz olması için buna dikkat etmek önemlidir.
Relative Clause, İngilizcede birbiriyle alakalı iki cümleyi birbirine bağlamak için kullanılan bir dilbilgisi kuralıdır. Bu konu ilk bakışta karmaşık gibi görünse de iyi anlaşılırsa özellikle cümle kurma açısından öğrenciye büyük kolaylık sağlayacaktır. Bu kuralı uygulamak için kullanılan kelimelere Bağıl Zamir denir. Bağıl Zamir sözcükleri “Who, Whose, When, Where, That” şeklinde sıralanabilir.
Nitelikli kelimeden sonra gelen bu ifadeler, önemli bilgilerin yanı sıra kelime hakkında ekstra bilgi verebilir. Bağıl cümle tanımlama alıştırmaları incelendiğinde burada anlatılan kelime hakkında önemli bilgiler verilmektedir. Tanımlayıcı bir yapıya sahip olması, bağıl tümce tanımlaması, cümlede kimden veya hangi nesneden bahsedildiğini anlamak için önemli bilgiler sağlar.
Tanımlayıcı Olmayan Relative Clasues Nedir?
Burada, kelime hakkında ek bilgi sağlayan, açıklayıcı olmayan bir ifade görevi görür. Verilen bilgiler karşı tarafa iletilecek temel bilgi olmasa da kelime hakkında ekstra bilgi verebilir. İki cümle arasında bir sıfat tamlamasının kullanımında virgül kullanılması, betimleyici olmayan bir söz öbeği için ipucu olabilir. Konuyla ilgili birçok örnek çözerek pratiklik kazandırmak mümkündür.
“That” belirli bir nesneyi, öğeyi, kişiyi, durumu vb. belirtmek için kullanılırken, “Which” nesnelere, öğelere, kişilere, durumlara vb. bilgi eklemek için kullanılır. Çünkü “Which” kısıtlayıcı olmayan (isteğe bağlı) yan tümcesi, genellikle “Which” den önce ve tümcenin sonunda virgülle ayrılır.
Which ve That Kullanımı
Which veya That ne zaman kullanacağınızı anlamak için tümceleri anlamak önemlidir. Relative clauses, cümlenin anlamı için gerekli bilgileri verir.
Which tanımlayıcı olmayan cümleleri tanıtır. Tanımlayıcı yan tümcelerin aksine, tanımlayıcı olmayan yan tümceler (temel olmayan veya kısıtlayıcı olmayan tümceler olarak da adlandırılır) tümcenin anlamını sınırlamaz. Çıkarırsanız ilginç ayrıntıları kaybedebilirsiniz, ancak cümlenin anlamı değişmez. Bazen bu ifadeler virgülle ayrılır.
That Yerine Which Kullanımı
Which ve that kullanımı, cümlenin yapısına göre değişkenlik gösterir. Genel kural, bunu yalnızca hakkında konuşulan kişiyi veya şeyi tanımlayan kısıtlayıcı (veya tanımlayıcı) bir ilgili madde eklemek için kullanmanızı gerektirir.
Which Yerine That Kullanımı
Öte yandan, relative (veya non-relative) clauselerla which’i kullanın. Bunlar, bağlamda zaten tanımlanmış olan bir şey hakkında ek bilgi sağlayan maddelerdir. Her zaman önüne virgül konulan bu kullanımda, kısıtlayıcı tümce bittikten sonra (cümle devam ediyorsa) virgül konur.
Bu durumda, takip etmesi zor olan cümle açıklayıcıdır, kısıtlayıcı değildir. Yani “which “kolaylıkla çıkarılabilse de metin hakkında şikâyet edildiğini belirtmez.
Düzenlenmiş düzyazıda bile kısıtlayıcı maddelerle kullanımı oldukça yaygındır. Bununla birlikte, which ve that kullanımında kurala bağlı kalınması ve tüm kısıtlayıcı maddeler için bu kuralın kullanılması önerilmektedir.
Which, iki veya daha fazla “relative clause” ile kullanıldığı zaman anlatımı daha da güçlendirir.
“Which” ve “That” Değiştirici Özellikleri
“Which” ve “That” kullanımında daha az görülen bir başka fark, bu zamirlerin neyi değiştirdiğidir. “That” kendisinden önceki sözcüğü değiştirmek için kullanılabilirken, “Which” kendisinden önceki tüm tümceyi değiştirir. Kısıtlayıcı bir madde, cümlenin konusuna sınırlar koyan bir maddedir. Dolayısıyla, cümle kısıtlayıcı madde olmadan bir anlam ifade etmeyecektir.
Which ve That’in Birlikte Kullanımı
Hangisinin kullanılacağına karar vermede “which” veya “that” kelimesinden sonra gelen cümle belirleyici faktördür. Cümle, cümlenin anlamıyla kesinlikle ilgiliyse, “that” kullanırsınız.
Cümleyi bırakabilir ve cümlenin anlamını olduğu gibi bırakabilirseniz, “which” kullanın. Bazı teknik terimleri bırakmak gerekirse, “which” ve “that”, bize takip ettikleri isim hakkında biraz daha fazla bilgi veren tümceler olan, sıfat tamlamalarını başlatan göreli zamirler. “that” ile başlayan tümceler, tartışılan isimle ilgili bize sadece bilgi verdikleri için kısıtlayıcı olarak adlandırılır.
“Which” tümcesi gerekli değildir veya kısıtlayıcı değildir ve bu nedenle, her zaman virgülle cümlenin geri kalanından ayrılır.
Which ve That’i kullanımı birlikte aynı cümle içinde oldukça mümkündür. İngilizce ana diliniz olsa bile, bir cümlede ne zaman “Which” ve ne zaman “that” kullanacağınızı bilmek zor olabilir. Dikkat etmeniz gereken birkaç nokta dışında, which ve that kullanımını öğrenmek oldukça kolaydır.