Son zamanlarda adını sık sık duyduğumuz antikor nedir, vücutta nasıl üretilir, ne için kullanılır ve hastalıklardaki rolleri nelerdir gibi soruları cevaplayacağız.
Antikor (Antibody) Nedir?
İnsan vücudunda tanınmayan bir organizma ya da kimyasal bir madde ortaya çıktığında bunlar bir tehlike olarak algılanır ve bu durum karşısında vücudumuz harekete geçer. Vücudumuzda bu maddelerin yok edilmesi için çalışmalar başlar diyebiliriz. Böylelikle antikor üretimi gerçekleştirilir. İmmünoglobulin olarak da adlandırılırlar.
Antikorların Vücudumuzdaki Görevi Nedir?
İnsan vücudunda doğal ve kazanılmış olarak adlandırılan iki tür bağışıklık sistemi vardır. Vücudumuz için zararlı olabilecek maddelere karşı bir cevap oluşturan sistem, doğal bağışıklık sistemidir. Doğal bağışıklık sistemimiz bu maddelerden herhangi biriyle karşı karşıya kaldığı zaman hemen harekete geçerek bir yanıt oluşturur.
Vücuda giren yabancı maddelere bir analiz yaparak bir bağışıklık hafızası oluşturan sisteme ise kazanılmış bağışıklık sistemi denir. Bu bağışıklık sistemi yeniden vücuda giren maddeleri tanıyarak, bunlara karşı daha etkili ve güçlü bir cevap oluşturur. Kazanılmış bağışıklık bazı hastalıkların yalnızca bir kez geçirilmesini sağlar. Bu bağışıklıkta rol oynayan faktörler antikorlardır. Vücudumuzda 5 farklı antikor çeşidi üretilir. Bunlar; IgG, IgA, IgM, IgD, IgE‘dir
Antijen Nedir?
Vücuda girdiğinde antikor üretimine yol açan yabancı moleküllere antijen denir. Antikorlar antijenlere bağlanma özelliği gösterirler. Bağışıklık sistemimiz her antijeni öğrenir ve tanır. Bildiği ve tanıdığı antijenlere karşı bir yanıt oluşturmaz. Ancak yeni ve yabancı bir antijenle karşılaştığında harekete geçer ve ona karşı yeni bir antikor üretimine başlar. Antikorlar antijenlere lenfosit hücreleri aracılığı ile bağlanır.
Antikorların Aşı ve Hastalıklardaki Rolü
Antikor cevapları viral, parazitler ve bakteriyel enfeksiyonlarda büyük rol oynar. Enfeksiyon hastalıklarında hasta kişinin ürettiği antikor saflaştırılarak aynı hastalığı geçiren kişilerin kanlarına serum yoluyla verilebilir. Bu yöntem tedaviye büyük ölçüde fayda sağlayabilir. Kazanılmış bağışıklık sayesinde özellikle bulaşıcı virüs hastalıklarında tanınmış olan antijenlere karşı vücutta hastalık oluşmadan antikor üretilerek hastalığa karşı aşı geliştirilebilir.
Bağışıklık sisteminin antikor üretimini engelleyen bazı hastalıklar vardır. AIDS hastalığında antikor üretimi ciddi anlamda bozulmuştur ve vücut hastalıklar karşısında çok dirençsiz bir hale gelmiştir. Bazı hastalıklarda ise tam tersi olarak vücut çok fazla ve kontrolsüz bir antikor üretimi gerçekleştirir. Bu durum da bazı olumsuz sonuçlar doğurabilir.